اضافه کار چیست؟
در قانون کار به ساعاتی که کارمند ساعات کاری خود را بیش از زمان مشخص شده در اختیار کارفرما قرار دهد اضافه کاری گویند. هر چند در تفکر عامه اینطور جا افتاده که کارمند هرچه در دفتر محل کار بیشتر بماند و ساعات بیشتری کار کند مشمول محاسبه و دریافت حقوق اضافه کاری می شود اما اینطور نیست و نحوه محاسبه اضافه کاری را در ادامه مقاله برای شما شرح میدهیم.
در قوانین کار مربوط به اضافه کار و نحوه محاسبه اضافه کاری مشخص شده است که ساعات کاری کارگر یا کارمند از 8 ساعت در روز و 44 ساعت در هفته نباید بیشتر باشد. اما در مواردی که نیاز به گذراندن زمان بیشتری توسط نیرو در شرکت یا محل کار است تبصره ها و مواردی در قانون اضافه شده است که به شرح زیر است:
- موافقت کارگر
- پرداخت ۴۰% اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی
- حداکثر اضافه‌کاری موضوع این ماده ۸ ساعت در روز خواهد بود (مگر در موارد استثنایی با توافق طرفین).
قانون اضافه کاری و نحوه محاسبه اضافه کاری بسیار پیچیده است و کارفرما و کارمند باید از تمام قوانین و تبصره های آن خبر داشته باشند تا بتوانند به روش صحیح و به درستی آن را اجرا نمایند. در نهایت هم باید عنوان کنیم که این امر منوط به توافق طرفین است و اگر کارمند با اضافه کاری موافقت نکند، کارفرما نمی‌تواند او را مجبور به انجام این کار کند و در صورت توافق پرداختی باید طبق آنچه در بالا ذکر کردیم، باشد.
نحوه محاسبه اضافه کاری
نحوه محاسبه اضافه کاری دارای قوانین است که در بالا باین شد و مهمترین اصل آن این است که کسی نمی تواند بیش از آن مقدار در محل کار باشد و به عنوان اضافه کار آن را قلمداد کند. در صورتی که با رعایت قوانین کارمند با کارفرما به توافق برسد، در پایان ماه می‌تواند توقع محاسبه و دریافت اضافه کاری را داشته باشد.
با در نظر گرفتن تمام موارد باز هم هستند کارفرمایانی که از پرداخت اضافه کاری خودداری می کنند و در این زمان کارمند می تواند نسبت به دریافت حقوق خود از طریق مراجع قانونی اقدام کند.
فرمول محاسبه
در قوانین حقوق و دستمزد فرمول و نحوه محاسبه اضافه کاری به این صورت است که ساعت اضافه کار را بر میزان دستمزد ساعتی ضرب می کنند و سپس 40 درصد از دستمزد هر ساعت کار معمولی را به رقم نهایی اضافه می کنند و این مبلغ برای محاسبه اضافه کاری است.
بنابراین فرمول اضافه کاری به این صورت می‌باشد:
۴۰ درصد از دستمزد یک ساعت کار + دستمزد یک ساعت کار
نکته: هر چه ساعت بیشتر باشد رقم دستمزد ساعتی در تعداد ساعت ضرب می‌شود.
فرض کنید که حقوق ساعتی شما ۱۰۰ هزار تومان است و شما در یک ماه دو ساعت اضافه کاری داشته‌اید. در این حالت رقم اضافه حقوق شما ۲۸۰ هزار تومان خواهد شد.
نکته: حقوق اضافه کاری در روز جمعه نسبت به روزهای تعطیل سال کمی بیشتر است. بر اساس قانون کار و طبق قانون ۶۳ کار، روز جمعه روز خانواده به شمار می‌آید و روزی است که کارگر و کارمند با خانواده می‌گذارند؛ به همین دلیل درصد محاسبه اضافه کاری در این روز با روزهای عادی و تعطیل رسمی فرق دارد.
نکته: شب کاری نیز نوعی اضافه کاری به شمار می‌آید و طبق قانون شامل دریافت حقوق اضافه کاری می‌شود. ساعت محاسبه شب کاری از ساعت ۲۲ تا ۶ صبح است و نحوه محاسبه شب کاری به این صورت است که کارمند برای هر ساعت کار در شب ۳۵ درصد اضافه دستمزد به علاوه دستمزد ساعت کاری عادی دریافت می‌کند.
هدف از پرداخت اضافه کاری
فرایند اضافه کاری هم به نفع کارمندان است و هم به نفع کارفرمایان و این منفعت مالی دو طرفه در صورتی که با روش های قانونی و صحیح اجرا شود می تواند باعث رشد هر دو طرف و کسب و کار گردد . در ادامه نکاتی برای مدیریت موثر اضافه کاری را برای شما شرح می دهیم.
نکاتی برای مدیریت موثر
در اینجا چند روش برای مدیریت موثر اضافه کاری آورده شده است که کارفرمایان می‌توانند از آن برای مدیریت صحیح اضافه کاری استفاده کنند:
ساعت کاری کارمندان خود را پیگیری کنید
حقوق اضافه کار می‌تواند بر بودجه حقوق و دستمزد شما تأثیر بگذارد و نظارت بر ساعات کار و حقوق اضافه کاری می‌تواند به کارفرمایان کمک کند تا برنامه ریزی بهتری برای هزینه‌ها و شناسایی الگوها داشته باشند.
برقراری ارتباط
اختصاص اضافه کاری برای کارهایی خاص می‌تواند آنها را پیش ببرد و تیم‌ها را در مورد وظایفی جلو اندازد. به طور منظم با تیم خود ارتباط در ارتباط باشید تا بفهمید که برای پیشبرد کارها نیاز است اضافه کاری اجرا شود و یا به استخدام فردی جدید در تیم نیاز است یا خیر. علاوه بر این، مطمئن می‌شوید که کارمندان در مواقع ضروری اضافه کاری را اجرا می‌کنند و کسی خارج ار عرف و قانون ساعت کاری بیشتری ندارد.
آموزش
تیم‌ها را برای قبول کارهای مختلف و حجم کار زیاد آموزش دهید. این امر نیاز به اضافه کاری را کاهش داده و به اعضای تیم کمک می‌کند تا استفاده از پتانسیل خود را به حداکثر برسانند.
کارمندان را به درستی طبقه بندی کنید
وظایف کارمندان، نرخ پرداخت و روابط آنها را با شرکت خود ارزیابی کنید. بررسی کنید که آیا کارمندان خود را به درستی طبقه بندی کردید یا خیر. اگر در مورد طبقه بندی کارمندان اطمینان ندارید، با یک متخصص در این زمینه مشورت کنید.
